Khẩu độ và tốc độ trên máy DSLR [ sưu tầm ]

Khi dùng máy ảnh số ống kính rời, người chụp cần nắm được mối liên hệ giữa khẩu độ - tốc độ để làm chủ nhiều tình huống, thay vì chỉ bấm theo chương trình tự động.​

​

Các chế độ của máy DSLR​

Trên các máy DSLR có nhiều chế độ như Program (P) tự động hoàn toàn, Manual (thủ công), Av (ưu tiên khẩu độ), Tv (ưu tiên tốc độ)… Trong những tình huống đơn giản và người chụp mới làm quen với máy thì Program có thể đáp ứng được. Nhưng khi muốn tấm hình có “hồn” hơn, có nét khác lạ thì bạn cần đầu tư thử nghiệm với các chế độ Manual, Av hay Tv.​

​

Về bản chất, các thông số khẩu độ - tốc độ là hướng đến giá trị phơi sáng chuẩn cho ảnh (exposure value - Ev). Hãy hình dung máy ảnh là một cái hộp tối. Khi bấm nút chụp, máy ảnh mới mở “cửa” để cho ánh sáng đi vào cảm biến và tạo nên hình ảnh. Nếu “cửa” mở quá rộng thì ánh sáng vào nhiều, ảnh sẽ bị sáng trắng, mất chi tiết; nếu “cửa” mở hẹp, ánh sáng vào ít và ảnh bị tối, cũng mất chi tiết.​

​

Ban đầu, bạn cần luyện chụp đúng sáng, nghĩa là lượng ánh sáng qua “cửa” vừa phải, hợp lý với đối tượng chụp. Lúc này có 2 yếu tố quyết định đến sự vừa phải đó là khẩu độ và tốc độ.​

​

​

Độ mở ống kính
Khẩu độ là độ mở của “cửa” - nghĩa là ống kính có các lá mỏng xoáy vào, xòe ra để tạo thành lỗ mở hình tròn với đường kính khác nhau. “Cửa tò vò” hình tròn này rộng thì ánh sáng vào nhiều, nhỏ thì ánh sáng vào ít.
Tốc độ là tốc độ của màn trập đằng sau lỗ mở hình tròn. Nếu cửa trập này đóng chậm, ánh sáng sẽ vào nhiều, cửa trập này đóng nhanh, ánh sáng sẽ vào ít.
Như vậy, hình ảnh muốn được ghi lại thì ánh sáng phải đi qua 2 “cửa” với các thông số khẩu độ đo bằng dãy trị số f/1, f1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16, f/22, f/32… và tốc độ đo bằng giây, một phần của giây. Chú ý là trị số khẩu độ càng nhỏ nghĩa là lỗ mở ống kính càng lớn, nên khi người ta nói “mở khẩu” nghĩa là phải chỉnh trị số này nhỏ hơn, “khép khẩu” nghĩa là phải chỉnh trị số này lớn hơn. Ngoài ra, khi độ dài tiêu cự càng lớn thì khẩu độ càng lớn. Dễ hiểu nhất là bạn nhìn ống kính khi zoom ra xa nhất, lỗ mở đó hiện ra rất rõ.

Chụp chuyển động nhanh cần tốc độ hạ cửa chập nhanh​

​

Khẩu độ lớn cho khoảng rõ nét rất mỏng​