Phá bố cục trong nhiếp ảnh.

Quan điểm của riêng mình: BỐ CỤC LÀ KHÔNG BỐ CỤC
***************************************************************************
Chúng ta đã biết nhiều đến các quy tắc về bố cục trong nhiếp ảnh. Tuy vậy, các quy tắc, định luật chỉ giúp cho chúng ta chụp được tấm ảnh hài hoà, đúng sáng chứ không phải là tất cả để cho ta một bức ảnh đẹp, độc đáo. Nhiều nhà nhiếp ảnh ủng hộ cho sự sáng tạo, họ ví von những quy tắc, định luật giống như cái xe để tập đi. Khi chúng ta biết đi rồi mà lúc nào cũng khư khư bám vào nó thì chẳng khác nào người chưa biết đi vậy.

NHỮNG QUY TẮC BỐ CỤC CỔ ĐIỂN (Tỷ Lệ Vàng)

1. Mỗi khuôn hình chỉ có một điểm mạnh

2. Điểm mạnh này không đặt giữa ảnh mà phải ở toạ độ 1/3 rộng x 1/3 cao


Ảnh chỉ có một điểm mạnh và điểm mạnh và điểm mạnh này nằm ở tọa độ 1/3 rộng x 1/3 cao

3. Tận dụng nét lượn chữ S nếu có trong bối cảnh

Ảnh Nguyễn Việt Dũng

4. Đường chân trời ở 1/3 hoặc 2/3 chiều cao bức ảnh



5. Hướng ánh mắt người xem từ ngoài vào trong bức ảnh



Xem thêm Một số các quy tắc bố cục tại đây:https://www.facebook.com/notes/c%E1%BB%99ng-%C4%91%E1%BB%93ng-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-d%C3%B9ng-m%C3%A1y-%E1%BA%A3nh-vi%E1%BB%87t-nam/c%C3%A1c-quy-t%E1%BA%AFc-v%E1%BB%81-b%E1%BB%91-c%E1%BB%A5c-trong-nhi%E1%BA%BFp-%E1%BA%A3nh/447905515308385

Tỷ lệ vàng trong nhiếp ảnh đã thống trị suốt thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Nó trở thành mục đích của nhiếp ảnh gia để giành điểm hay đoạt giải. Hiện Việt nam cũng vấn còn nhiều quan điểm bênh vực về nó? Bởi vậy không phải ngẫu nhiên Bà Abby Robinson (nhiếp ảnh nữ người Mỹ) có viết: "Các nhiếp ảnh gia VN không những quan tâm nhiều đến sự cân bằng bố cục mà còn khát khao điều đó. Vì vậy, nếu làm một phân tích nghiêm túc thì ta sẽ thấy rõ sự hiện diện của bố trí các yếu tố hình ảnh theo tỷ lệ vàng trong mọi bức ảnh ở đây", một nhận xét cần suy nghĩ cho nhiếp ảnh VN.

Cũng như vấn đề đúng sáng, độ nét, chi tiết, đó cũng là những cái đầu tiên những ai học về nhiếp ảnh được học. Nhưng thực tế một tấm ảnh có đủ những cái trên chưa chắc đã đẹp, và một tấm ảnh đẹp chưa chắc đã cần tuân thủ nhưng nguyên tắc trên. Học, hiểu và vận dụng, biết bố cục, chụp đúng theo quy tắc về bố cục đã khó, chụp theo kiểu phá bố cục mà đẹp được mới là khó hơn.

KHI NÀO CÓ THỂ PHÁ BỐ CỤC?

Mục đích của việc phá bố cục: Phá bố cục để đem lại sự sáng tạo cho tấm ảnh

Nếu mỗi tấm ảnh đều tuân theo một cách triệt để quy luật về bố cục (ví dụ như quy tắc 1/3 chẳng hạn) thì các tác phẩm sẽ trở nên máy móc và nhàm chán vì người xem có thể đoán biết trước được ý tác giả. Cần học và cân nhắc các quy luật về bố cục nhưng không nhất thiết phải tuân theo các quy luật này trong mọi tấm ảnh chụp.

• Phá “Quy tắc 1/3”
Khi muốn đặt chủ đề vào giữa tấm ảnh để tạo ra sự mạnh mẽ và sự đối nghịch. Hoặc khi muốn nói đến sự đối xứng (symmetry) trong tấm ảnh.



Ảnh Doug Sahlin


Như bức ảnh trên thì ko có chủ thể nào nằm trong 4 điểm giao cắt của các đường thằng chia bức ảnh ra làm 3 phần cả nhưng bức ảnh nhìn vẫn không bị nhàm chán. Đó là cách chúng ta phá vỡ qui tắc đầu tiên.



• Phá quy luật “Chủ đề phải rõ ràng”
Khi cố ý làm cho chủ đề (hoặc toàn cảnh) out of focus để tạo ra những cảnh tượng mơ màng. Cần lưu ý là không nên làm cho toàn cảnh out of focus nhiều quá khiến cho người xem hoàn tòan không còn nhận ra chủ đề.



• Phá quy luật “Không nên có nhiều trọng điểm”
Khi có một cảnh với nhiều yếu tố đáng chú ý và muốn cho mắt người xem hướng về toàn cảnh. Ví dụ như khi cần có thêm một chủ đề thứ 2 vào ảnh để bổ túc thêm cho chủ đề chính và tạo ra một bố cục cân đối và đẹp mắt hơn.



Ảnh Doug Sahlin

Khi thêm chủ đề thứ 2, cần lưu ý đặt vị trí của chủ đề này sao cho đừng làm xao lãng chủ đề chính. Không nên chụp hai chủ đề chính và phụ với kích thước bằng nhau vì sẽ làm cho bố cục trở nên cứng nhắc và mất đẹp.

• Phá quy luật “Chụp ngang tầm với chủ đề”
Thay vì chụp ngang tầm mắt với chủ đề thì nên chụp trên cao xuống, dưới đất chụp lên, từ bên cạnh, từ phía sau, từ xa, hay cận cảnh, v.v…



Chụp từ phía sau. Ảnh Gloria Hopkins



Ảnh Doug Sahlin
Người mẫu được chụp từ trên cao xuống và chụp chéo góc, cảnh vật đặt theo đường chéo làm tăng thêm sự mạnh mẽ trong cái nhìn.

• Phá quy luật “Tránh đặt chủ đề vào giữa ảnh”
Khi chủ đề mạnh mẽ và chiếm gần trọn khung ảnh thì nên đặt vào giữa tấm ảnh. Hoặc chủ đề được đặt ở giữa khung ảnh khi có sự cân đối ở hai bên.


Ảnh Gloria Hopkins
Cảnh chụp một con vịt với những vòng tròn nước bao quanh trên mặt hồ. Những vòng tròn xoáy nước vòng quanh chủ đề (con vịt), mặt nước êm ả, và chủ đề hướng về người chụp làm cho toàn cảnh đẹp thêm lên.

• Phá quy luật “Giữ cho đường chân trời được cân”
Khi chụp cảnh với máy quay nghiêng. Khi phá quy luật này có thể tạo cho tấm ảnh một chút kịch tính, một sinh lực, một dáng điệu, và sự vui tươi.

Cần biết là khi phá quy luật này, không nên chỉ phá một chút xíu thôi vì người xem họ sẽ không hiểu là bạn có ý muốn phá bố cục không. Cần phải quay nghiêng máy một cách thực sự và phá bố cục một cách rõ ràng.


Ragnar Axelsson, 1995 © Ragnar Axelsson

• Phá quy luật “Gói trọn chủ đề vào trong ảnh”


Khi chỉ chụp một phần thân thể để tăng thêm sự chú ý. Ảnh Gloria Hopkins


Hình chụp một nụ cười. Nụ cười là mục đích của tấm ảnh. Không có các yếu tố phụ khác làm giảm sự chú ý, và không có toàn bộ khuôn mặt để người xem có thể nhận biết được cá tính nhân vật và hoàn cảnh khi chụp. Chỉ duy nhất có nụ cười.

• Phá quy luật “Tránh hậu cảnh rối rắm”
Khi chụp ảnh dùng trong tư liệu hay báo chí, phần hậu cảnh rất quan trọng vì tạo ra bối cảnh cho chủ đề. Khi chụp có hậu cảnh thì hậu cảnh cần bổ túc cho chủ đề, nếu không sẽ bị quên lãng.


“Nụ hôn ở quảng trường Thời Đại” - Nhiếp ảnh gia Alfred Eisenstaedt

• Phá quy luật “Chủ đề nên nhìn vào ống kính”
Khi chụp những tấm ảnh lúc chủ đề đang chơi đùa, làm việc hay đang tập trung chẳng hạn thì không cần chủ đề nhìn vào ống kính. Những cảnh này sẽ bộc lộ được sự tự nhiên và vô tư của bức ảnh.



• Phá quy luật “Đường cong hình chữ S ”


Có lẽ S k phải là chữ cái duy nhất tạo được sự cuốn hút

• Phá quy luật “Dành khoảng không gian trống phía trước cho vật chuyển động”
Khi muốn tạo cho người xem sự liên tưởng đến nơi chốn chủ đề đã đi qua hơn là đang hướng tới thì không cần dành khoảng không gian trống phía trước.


Chủ đề khi chuyển động đã để lại một dấu vết gì đó phía sau: người lướt sóng có ngọn sóng phía sau.


Một người đang chạy, đặt vị trí ở gần phí rìa của khuôn hình theo hướng chạy của anh ta, sẽ mang lại cảm giác sắp chạm tới đích. Điều này khá quan trọng khi chụp các sự kiện thể thao.


Hoặc khi tạo cho người xem cảm giác về tốc độ. Muốn nhấn mạnh về tốc độ của chủ đề gây cho người xem ấn tượng là chủ đề di chuyển quá nhanh (nên tác giả không theo kịp). Ví dụ như máy bay để lại một làn khói dài phía sau.


Ảnh Gloria Hopkins
Chìa khóa cho sự thành công của bức ảnh này là không gian ánh sáng ở phía trên bên phải của khung tương phản nhẹ nhàng với bóng tối của của phần còn lại tạo một không gian mở rộng trí tưởng tượng cho người xem.

• Phá quy luật “Dành khoảng không gian phía trước mặt cho ảnh chân dung”
Khi chủ đề nhìn ra phía xa sẽ khiến mắt người xem hướng về góc tấm ảnh và lãng quên đi chủ đề. Phá quy luật này bằng cách thu hẹp khoảng không gian trước mặt chủ đề sẽ gợi cho người xem chú ý đến cảm xúc của chủ đề hơn.


Khi chụp ảnh chân dung, người chụp nên để chừa một khoảng trống nhiều hơn ở phía mà chủ thể đang nhìn tới. Cũng đúng nhưng vẫn có thể phá vỡ qui tắc này bằng cách hạn chế khoảng trống phía trước hướng nhìn của chủ thể nhằm thể tạo một bức ảnh có hiệu ứng căng thẳng hơn.

• Phá quy luật “Không nên dùng ống kính Wide Angle cho hình chân dung”
Khi muốn tạo sự vui nhộn cho tấm ảnh. Ví dụ như chụp đứa bé với cái mũi hoặc miệng thật to bằng ống kính wide angle.



Ảnh Doug Sahlin

• Phá quy luật “Chủ đề nên chiếm trọn khung hình”
Khi toàn cảnh cũng quan trọng như chủ đề, cần thu nhỏ chủ đề lại để có thể thấy toàn bộ môi trường chung quanh chủ đề. Hoặc muốn dùng chủ đề thu gọn như một tỷ lệ đo lường giúp cho người xem nhận ra được khoảng không gian rộng lớn bao quanh. Ví dụ như chụp một chiếc thuyền nhỏ mỏng manh bên cạnh một chiếc tàu lớn trên bến.



KẾT LUẬN

Tuân theo các quy luật về bố cục đến khi thuần thục và sau đó hãy thử nghiệm việc phá bố cục. Khi đã hiểu rõ về bố cục, việc phá bố cục sẽ tạo nên được tấm ảnh độc đáo và duyên dáng hơn.

Nguồn: sưu tầm.