Kinh nghiệm chụp chân dung cho người mới (phần 1)

Trước tiên mình xin nói trước mình không phải là pro và mình viết bài viết này trên tinh thần chia sẻ kinh nghiệm dành cho các bạn yêu thích chụp ảnh và còn bỡ ngỡ khi lần đầu mang trên tay chiếc DSLR. Vì thế, nếu có gì không đúng xin các bạn pro bỏ qua cho vì chung quy bài viết này hoàn toàn dựa trên kinh nghiệm cầm máy thực tế trong hơn 3 năm qua của mình .

Trong bài viết này mình sẽ không phân tích các kỹ thuật vì thể loại này có quá nhiều trên mạng và các bạn có thể tìm đọc dễ dàng. Bài viết sẽ đi vào giải quyết các thắc mắc phổ biến của các bạn newbie bằng cách lý giải đơn giản và phồn thực nhất để các bạn dễ hình dung.

- Thắc mắc phổ biến thứ nhất: "mình có ngân sách eo hẹp, vậy mình nên chọn ống kính có tiêu cự thế nào để chụp chân dung?" (ở đây mình quy chuẩn tiêu cự về hệ máy fullframe, nếu bạn dùng crop của canon, bạn nhân tiêu cự trong ví dụ lên 1.6 và 1.5 nếu bạn dùng body crop của nikon)

Đa phần các bạn sẽ tìm thấy lời khuyên là nên chọn ống kính có dải tiêu cự từ 70mm trở lên vì với dải tiêu cự này chủ thể "trông có vẻ" được nhấn mạnh, phông xóa mịn và hình không bị biến dạng. Lập luận này rất chuẩn, các bạn có thể xem vài ví dụ ở bên dưới có dải tiêu cự từ 70mm trở lên.


Tiêu cự 70mm với khả năng nhấn mạnh tuyệt đối chủ thể


Tiêu cự 135mm, một tiêu cự "sát thủ" trong chụp chân dung

Tuy nhiên nói như vậy không có nghĩa là chỉ có dải tiêu cự này mới chụp chân dung đẹp, dải tiêu cự normal (35mm-70mm) và dải tiêu cự wide (24mm-35mm) vẫn đem lại những ấn tượng nhất định cho ảnh chân dung đặc biệt trong chân dung đường phố và đời thường.


Tiêu cự 35mm mang lại cảm giác gần gũi và thân thiện


24mm đặc biệt cơ động trong chân dung đời thường vì khả năng bao quát một phần cảnh vật xung quanh

Vậy còn dải ultrawide (dưới 24mm) thì sao? Đa phần mọi người bảo không phù hợp. Tuy nhiên, với mình tiêu cự này đặc biệt hiệu quả nếu bạn chụp với mục đích làm quảng cáo và truyền thông.


Nếu đây là hình ảnh quảng cáo cho 1 loại kính áp tròng, bạn sẽ bị ấn tượng chứ?


Với tiêu cự 12mm, chân dung toàn thân đem lại một góc nhìn đầy mới lạ

Chốt lại,lời khuyên của mình là: "Hãy chọn ống kính chụp chân dung tùy thuộc vào phong cách chân dung mà bạn theo đuổi, vì không phải bao giờ những con đường truyền thống mới mang lại thành công. Tất nhiên tùy thuộc vào ngân sách mà bạn có nữa"

BTVN: Để có được thể loại chân dung này, bạn chọn len tiêu cự nào?


- Thắc mắc phổ biến thứ hai: "mình thích chụp xóa phông thôi, nên ưu tiên chọn ống kính tele hay ưu tiên khẩu độ?" (nói cách khác là tiêu cự xóa phông đẹp hơn hay khẩu độ mở mang lại khả năng xóa phông đẹp hơn)

Khi bạn thắc mắc điều này có nghĩa là bạn đã có những kiến thức nhất định về DOF. Đầu tiên mình sẽ so sánh "Cùng tiêu cự, khác khẩu độ".


Ở hình trên, 2 ảnh được chụp với tiêu cự 6mm, bên trái chụp tại f/1.8 và f/2.8 trong hình bên phải bỏ qua sự khác biệt về màu sắc mà chỉ xét mức độ mịn trong xóa phông ta dễ dàng thấy được khẩu độ lớn mang lại độ mịn hơn so với khẩu độ bé hơn. Để chắc chắn hơn về điều này, bạn xem hình dưới


Trường hợp thứ hai "Cùng khẩu độ, khác tiêu cự", chúng ta sẽ quan sát hình bên dưới vơi 2 tiêu cự mà hầu như newbie nào cũng đều làm quen đầu tiên: 50mm và 85mm.



Chắc chắn là chúng ta đã nhận ra sự khác biệt. Tiêu cự dài hơn đem lại khả năng mịn hơn. Tuy nhiên khi phải đánh đổi tiêu cự trên thực địa, chúng ta phải trả giá bằng sự cơ động của vị trí đứng so với mẫu. Chẳng hạn nếu chúng ta chỉ có ống 35mm mà muốn chụp cận mặt, chúng ta phải lại gần và dí sát vào mẫu hơn, trong khi 70mm đứng xa hơn một chút và 135mm thì ung dung bắn từ vị trí rất xa. Ngược lại, 35mm lại lợi thế hơn khi chụp toàn thân khi đứng cách mẫu không quá xa trong khi 2 tiêu cự kia thì loay hoay lui dần đần đến khi toàn thân mẫu lọt hoàn toàn vào khung ngắm.



Trong trường hợp kinh tế bạn không thể cải thiện, chẳng hạn chỉ đủ tiền mua 85mm chứ không thể lên 135mm. Bạn phải chấp nhận dí sát vào chủ thể để có được độ mịn như ở 135mm.

Chốt lại, lời khuyên của mình là: "Nếu bạn đủ khả năng mua ống có tiêu cự dài và khẩu độ lớn thì không nói, trong trường hợp bạn chỉ được ưu tiên 1 trong 2 yếu tố do vấn đề về tài chính, bạn hãy chọn tiêu cự dài (85mm, 70mm, 105mm,..) chấp nhận khẩu độ bé (thông thường từ 3.5-4.5) nếu bạn thành thạo các thao tác làm mịn phông trong các phần mềm hậu kỳ. Nếu bạn không tự tin trình hậu kỳ của mình, bạn nên chấp nhận dải tiêu cự ngắn hơn nhưng có khẩu độ mở lớn hơn (như các ống prime 28mm, 35mm, 50mm với f1.8, f2.0, f2.8,...)"
BTVN: Để có được tấm hình này bạn chấp nhận lấy tiêu cự hay khẩu độ?


-Thắc mắc phổ biến thứ ba: "mình gặp rắc rối với bố cục, chụp hoài không thấy đẹp hoặc bị mọi người chê bố cục lung tung, đã tìm đọc nhưng mọi hướng dẫn quá lằng nhằng và cao siêu"

Khó khăn này là khó khăn chung của "nền kinh tế" nên bạn đừng tự ti . Bạn thường nghe thấy bố cục 1/3 là hợp lý. Theo mình thì không cần cứng nhắc như vậy, sự phá cách có thể đem lại nhiều điều đáng kinh ngạc hơn. Tuy nhiên chúng ta phải chấp nhận học tập cái cơ bản trước. Mình sẽ hướng dẫn các bạn cách chụp đúng tỷ lệ 1/3.


Cái này quen không mấy bợn? vì không thể bao quát hết nên mình lấy cái view finder 9 điểm lấy nét này làm ví dụ tạm nhé. Rồi! tiếp theo là nhớ giùm cái này, cũng đơn giản thôi



Khi ngắm vào viewfinder bạn hình dung lại hình trên, nó sẽ ra cái hình ảnh mờ ảo này trong đầu các bạn.



Có thể thấy là NSX đã khéo léo sắp xếp các điểm lấy nét gần chạm các điểm tiếp xúc màu đỏ. Điều đó nghĩa là khi bạn chụp chân dung, bạn muốn nhấn mạnh cái gì thì để cái đó vào điểm đỏ. Thường thì bạn chỉ cần lấy nét vào mắt, hoặc toàn thân mẫu, sau đó di chuyển khung hình để mắt mẫu hoặc toàn thân mẫu trùng với điểm đỏ thì lúc đó bạn đã chụp đúng tỷ lệ 1/3


Này thì mắt đúng 1/3 nhé!


Này thì body khớp 1/3 nhé! khớp 2 red points lun mới ghê


BTVN: Tấm hình này đúng tỷ lệ 1/3 chưa?

Phần 1 của mình tới đây tạm dừng, mong nhiều sự phản hồi của các bạn để mình xem có đủ tự tin viết tiếp các phần tiếp theo không vì mình hay mắc bệnh tự ti rất cảm ơn các bạn đã dành thời gian cho bài viết nhỏ này của mình!